Er bestaat vaak verwarring over begrippen zoals tandsteek, tanden per inch en tandzetting bij lintzagen (ook bandzagen genoemd). Dat is best te begrijpen want al die termen liggen natuurlijk dicht bij elkaar. In deze blog leggen we uit wat nu juist het verschil is, welke invloed ze hebben op je zaagproces, en hoe je nu de juiste tandsteek kiest voor je lintzaag.

Inhoud

Wat is de tandsteek van een lintzaag?

  • Tandsteek lintzaag: de afstand van de punt van een tand tot de punt van de volgende zaagtand. Deze wordt ook wel de vertanding van een bandzaag genoemd.
     
  • Wat is tpi zaag? De vertanding wordt uitgedrukt in tanden per inch, afgekort TPI. Het is dus een soort maateenheid die, zoals het begrip het al zegt, het aantal tanden per inch (25,4 mm) weergeeft.

Soorten vertandingen

Bij lintzagen onderscheiden we 2 soorten vertandingen, namelijk de (1) constante en (2) variabele uitvoering.
 

Wat je moet weten over constante vertanding:
 

  • De afstand van tand tot tand is gelijk
  • Geschikt voor: vrijwel bij alle materialen bruikbaar, mits er in zekere mate een constante verspaning is.
  • Minder geschikt voor: profielen, assen, buizen. Deze hebben variërende doorsnedes.
  • Nadeel: een hoger risico op trillingen
  • Voordeel: een constante uitvoering is wél preciezer wat resulteert in een goede oppervlaktekwaliteit

    Opgelet! Alleen bij zaagsnelheden waar de zaag geen trillingen vertoont. Is er toch sprake van trillingen, dan dien je een hogere of lagere zaagsnelheid te hanteren.

 

Wat je moet weten over variabele vertanding:
 

  • De afstand van tand tot tand is verschillend, en dus ook de tandholtes. Zo wordt In 1 zaagblad zowel een fijne als grovere vertanding gecombineerd
  • Geschikt voor: buizen en profielen waarbij de materiaaldikte tijdens het zagen varieert
  • Ook geschikt voor: materialen met verschillende diktes en/of doorsneden. Er zijn minder trillingen: dit resulteert in een kalme verspaning en toename van de oppervlaktekwaliteit
  • Voordeel: sneller verspanen en langere standtijden (levensduur)

Wat is de tandzetting van een zaagblad?

Als je goed kijkt zal je merken dat de tanden van een lintzaagblad geen nette lijn vormen. De tanden staan naar links en rechts geschrankt. Dat lijkt misschien wat vreemd, maar er is een goede reden voor. Het voorkomt het vastlopen van het zaagblad. Anders gezegd, het zaagblad kan mooi in de snede lopen. We noemen dit de tandzetting van het zaagblad.

De gradatie (veel/weinig) zal samen met de dikte van de lintzaag de breedte van de zaagsnede bepalen. Hoogte, lengte en dikte zijn gelinkt aan elkaar bij lintzagen metaal.

Soorten tandzetting

Gegolfde tandzetting: komt vrijwel altijd voor bij bandzagen met een heel fijne vertanding, beginnend van 14 tanden per inch. Dergelijke zaagbanden worden gebruikt voor het zagen van buizen en profielen met een dunne wand of sandwichpanelen.

Raker tandzetting: deze uitvoering wordt toegepast bij lintzagen met een constante vertanding. Hier kunnen we spreken van een ietwat grovere tandzetting. Deze zaagbanden kunnen gebruikt worden voor het zagen van materialen met een dikte vanaf 6mm.

Vari-Raker of Combo setting: wordt toegepast bij zagen met een variabele vertanding. Deze uitvoering wordt ook wel een combo zetting genoemd. Hier volgt na elke groep tanden (met wisselend patroon) een niet gezette of neutrale tand. Hoeveel tanden in een groep aanwezig zijn wordt bepaald door de tandsteek

Bandzagen zijn in heel wat uitvoeringen te verkrijgen waarbij elk zaagblad geschikt is voor een specifieke toepassing. De zetting is bij de aankoop van een zaagblad geen keuzemogelijkheid. Je mag er dus vanuit gaan dat elke zaag reeds voorzien is van de perfecte tandzetting conform de toepassing waarvoor ze zal gebruikt worden.

Opgelet! Bij bandzagen met grotere hoogtes en een grovere tandsteek kan er wel een keuzemogelijkheid aanwezig zijn voor Extra Heavy Setting. De zaagtanden zijn dan extra breed geschrankt. Dit kan het vastlopen in de ziel voorkomen tijdens het zagen van balken breder dan 500 mm.

Hoe TPI zaag kiezen?

Het soort materiaal dat je gaat zagen en de afmetingen van je werkstuk zullen bepalend zijn voor je keuze. De tpi zaag kiezen is heel belangrijk omdat het aantal tanden per inch een heel grote invloed heeft op je zaagproces en het correct gebruik van je lintzaagblad. Bovendien kunnen er heel wat zaagproblemen optreden bij een verkeerde keuze.

  • Wanneer je een te grove TPI waarde kiest voor jouw zaagtoepassing kan er tandbreuk optreden, en is er veel braamvorming naast een slechte afwerkingsgraad. Bovendien loop je het risico scheef te gaan zagen.
     
  • Kies je een te fijne TPI waarde voor je specifieke toepassing kunnen de tanden als het ware vol lopen omdat de tandholte te klein is om de spanen op te vangen. Dit kan resulteren in scheefzagen of tandstrippen.

Enkele algemene richtlijnen waar je rekening mee moet houden bij kiezen van de TPI zaag

  • Er moet steeds een minimum van 3 tot 4 tanden tegelijkertijd in de snede aanwezig zijn.
  • Bij zachte materialen kan je opteren voor een iets grovere TPI. (waarbij de tandholte dan voldoende groot is)
  • Bij harde materialen kan je opteren voor een eerder fijnere TPI.


Het juiste aantal tanden per inch kiezen is niet altijd eenvoudig, maar er bestaan heel goede hulpmiddelen om je hierbij te helpen. Je kan gebruik maken van hulptabellen. Die helpen je het juiste aantal tanden te bepalen voor je zaagbanden en houden rekening met het soort materiaal dat je moet zagen.

De tabellen zijn verschillend voor bi-metaal en hardmetaal bandzagen.

Download hulptabellen
 

Tandsteek bepalen met tabellen

Zo gebruik je de selectietabel:

  1. Bij de selectie van bi-metalen tanden bepaal je eerst de afmetingen en de vorm van het materiaal dat moet gezaagd worden.
  2. Kies vervolgens de tabel die je moet gebruiken (vierkante en ronde massieve werkstukken of buizen en profielen).
  3. Het aantal tanden per inch wordt vermeld naast de afmetingen van het materiaal.

Extra aandachtspunten:

  • Zagen van bundels: Bij het zagen van bundels kies je eerst de TPI waarde van het individueel werkstuk en neem je vervolgens een vertanding grover. Komt je tandkeuze uit op de grens tussen twee waarden? Dan moet je met het volgende weten: Een grovere tandsteek zal steeds sneller zagen, een blad met fijnere vertanding zal zorgen voor een betere afwerking en een langere levensduur hebben.
     
  • Buizen of profielen zagen van meer dan 500 mm breed? Dan loop je al snel het risico dat je zaag gaat vastlopen in de snede, en dat kan natuurlijk niet de bedoeling zijn. Daarom kies je beter voor een bredere tandzetting wanneer je buizen en profielen gaat zagen die breder zijn dan 50 cm.

Geraak je er niet helemaal uit? Geen probleem. Contacteer vrijblijvend Vamatec. We helpen je graag bij het maken van de juiste keuze.

Contacteer Vamatec